خبرگزاری فارس؛ سعیده اسدیان: حتماً بارها از جلوی سر در باغ ملی در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (ره) عبور کرده‌اید، جایی که در پشت آن و در همسایگی میدان مشق، ساختمان وزارت امور خارجه قرار دارد و در اطرافش هم موزه ملی و پست و تلگراف، اما شاید خیلی‌ها ندانند که در این محوطه تاریخی موزه‌ای جای گرفته که گنجینه‌ای 3 هزار ساله را در دل خود دارد.
اگر ویروس کرونا و این خانه نشینی اجباری نبود، می توانستید با خیال راحت در محوطه میدان مشق قدم بزنید و آرام آرام خود را به کتابخانه و موزه ملی ملک برسانید اما این روزها که کویید 19 ارمغانی جز قرنطینه برای ما نداشته و حتی فرصت تهرانگردی را در ایام نوروز از مردم سلب کرده، بهترین راه این است که اینجا کلیک کنید و به صورت مجازی از این گنجینه عظیم و در حین حال جذاب دیدن کنید.
کتابخانه و موزه ملی ملک از سوی حاج‌حسین آقا ملک در سال ۱۳۱۶ وقف آستان قدس رضوی شد و هم‌اکنون یکی از مؤسسه‌های فرهنگی آستان قدس رضوی است که به شیوه غیردولتی و غیرانتفاعی در چارچوب وقف‌نامه شخص حاج حسین آقای ملک فعالیت می‌کند.
حاج حسین‌آقا پسر حاج محمدکاظم ملک‌التجار بازرگان و زمین‌دار بزرگ دوره قاجار بود که همه ثروت پدری را در راه فرهنگ کشور خرج کرد.
آنچه وقف شد افزون بر هزاران نسخه خطی نفیس یا چاپ سنگی شامل فرش‌ها، لوسترها، مبلمان و تابلوهای نقاشی بود که او به عنوان لوازم و تجملات زندگی شخصی از آن ها استفاده می کرد.
طبق وقف نامه، کتابخانه ملی ملک همه روزه به جز تعطیلات برای استفاده عموم باز است، اما «بیرون دادن و بردن کتاب» ممنوع است و کتاب ها باید در محل کتابخانه و طبق آداب مترتب بر آن مطالعه شوند.
نمایشگاه دائمی آثار خاندان غفاری و کمال الملک
شما می توانید در این بازدید مجازی از برخی بخش های این موزه دیدن کنید، بخشی از موزه ملک به نمایش آثار محمد غفاری (کمال الملک) اختصاص یافته و بخش دیگر به نمایش آثار سایر نقاشان خاندان غفاری، بر روی دیوارهای نمایشگاه ۹ اثر از محمد غفاری به نمایش درآمده و در قسمت مرکزی نمایشگاه نیز آثاری از صنیع الملک و ابوتراب غفاری دیده می شود.
در بخشی دیگر نیز مجسمه ای از کمال الملک به نمایش گذاشته شده که اکثر بازدید کنندگان حضوری با آن عکس یادگاری می‌گیرند.
نمایشگاه دائمی«هنر و زندگی»
نمایشگاه دائمی«هنر و زندگی»، درنگی کوتاه برای بازاندیشی به زندگی، سبک و شیوه زیست در ایران و توجه به پیوندی است که میان مردمان این روزگار با گذشته و آینده برپا و برجای خواهد بود.
در تالار زیبای «هنر و زندگی» سرمه‌دان‌هایی متعلق به دوره صفوی، پرده معرق‌دوزی و قلاب‌دوزی، پرده قیام مختار، گُل‌گیر شمع، عقدنامه‌هایی سرشار از اسلیمی‌ها و گل‌های ختایی، مبلمان و میز پذیرایی عاج فیل، گلدان‌های سور فرانسوی با بیش از ۴۰۰ سال قدمت و فرش عنابی‌رنگ بافت مشهد را می‌بینید که هرکدام برای خود حکایتی دارند.
داستان گلدان‌های فرانسوی
این گلدان‌های فرانسوی که بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارند حدود ۱۵۰ سال پیش به ایران آمدند، اینکه گلدان‌ها چگونه به دست حاج حسین آقای ملک رسیده معلوم نیست اما هدیه ناپلئون برای فتحعلی شاه قاجار بوده است.
زمانی که رضاشاه می‌خواهد برای ولیعهد زن بگیرد دستور می‌دهد تا هرکس هر جنس قیمتی و تاریخی در منزل دارد به محل برگزاری مراسم بیاورد چرا که عروس (فوزیه)خارجی بود و رضاشاه به دنبال این بود تا عروسی هر چه با شکوه‌تر و تجملاتی‌تر برگزار شود.
در همین راستا متوجه می‌شود که حاج حسین‌آقای ملک دو گلدان بی‌نظیر در مجموعه‌اش دارد، به همین جهت به شهربانی دستور می‌دهد این دو گلدان را از حاج‌حسین آقا بگیرد، معمولاً هم وقتی دربار چیزی را می‌گرفت پس نمی‌داد به همین جهت حاج حسین‌آقا در ازای دادن گلدان‌ها از شهربانی یک رسید دریافت می‌کند تا بتواند بعداً آنها را پس بگیرد.
بر اساس آنچه که در رسید قید شده این گلدان‌ها با مُهر اصل فرانسه ۱۶۷ سانتی متر ارتفاع، ۱۳۲ سانتی متر دور شکم و ۱۴۷ سانتی متر دور پایه دارند.
این اتفاق در سال 1317 رخ می‌دهد و سه سال بعد که رضاشاه از ایران می‌رود حاج حسین‌آقا افرادش را با رسید دریافتی به کاخ می‌فرستد و گلدان‌ها را تحویل می‌گیرد.
این دو اثر ارزشمند تا مدت‌ها در مخزن موزه ملک نگهداری می‌شد اما پاییز سال 96 به سالن هنر و زندگی منتقل شد تا به صورت دائمی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گیرد.
گلدان‌های چینی سِور به گفته بانو رُزت دختر حاج حسین آقا ملک، بخشی از لوازم خانه پدری بودند که در باغ صبا نگهداری می‌شدند.
زمانی که وی تصمیم گرفت تا کتابخانه‌ای را در خانه شخصی خود در بازار بین الحرمین تهران راه‌اندازی کند، گلدان‌ها در شمار اموالی بود به این مکان تازه انتقال یافت. این جفت گلدان ساخته کارخانه سِور در فرانسه است و همین موجب شناختن آنها با این نام شده است.
اشیاء ساخته شده در کارخانه سِور با بدنه سفید و به شکل ویژه‌ای تزئین می‌شدند، این ساخته‌ها به نقش گل‌ها و پرندگان و همچنین تصویرهای برجسته در زمینه رنگی درخشان و گاه به طلا مزین بودند.
نمایشگاه دائمی خوشنویسی و نگارگری
در این نمایشگاه برگزیده‌ای از قطعات، مرقعات و نسخه های نفیس خوشنویسی و نگارگری در برابر دید علاقمندان قرار گرفته است.
کتابخانه و موزه ملی ملک مجموعه متنوعی از آثار کتابت و نگارگری تولید شده توسط هنرمندان مشهور این رشته را در خود جای داده است.
در نمایشگاه دائمی کتابت و نگارگری، منتخبی از انواع خطوط اسلامی و مکاتب نگارگری در ادوار مختلف به نمایش درآمده است.
نمایشگاه دائمی علوم اسلامی
در ابتدای ورود با طبقه‌بندی علوم مواجه می‌شوید که شامل مشتقات، ریاضیات و علوم تجربی است. در 4 گوشه زون حساب شامل هندسه، جبر، موسیقی و ریاضیات، زون نجوم شامل علم نجوم، علم رصدخانه‌ها، ابزارآلات نجومی و احکام نجومی، زون علوم زمین شامل علم کشاورزی یا فلاحت، کانی‌شناسی، جغرافیا و تقویم کشاورزی و در نهایت زون پزشکی که شامل تشریح، داروشناسی و مشتقات علم طب همچون شناخت بیماری‌ها است را مشاهده می‌کنید.
در این سالن 49 نسخه خطی و 2 اسطرلاب را می‌بینید که یکی از آنها مربوط به دوره صفوی است و دیگری تاریخ ندارد و بیشتر تزئینی است.
در دو طرف سالن هم به سایر علوم همچون فیزیک یا علم حیل قدیم، علم کیمیا یا شیمی امروزی، اپتیک یا نورشناسی و جانورشناسی و داروشناسی پرداخته شده است.
قسمت مرکزی تالار، به معرفی 8 دانشمند اسلامی همچون جمشید غیاث‌الدین کاشانی، ابن‌سینا، فارابی، قطب‌الدین شیرازی، ابوریحان، عبدالرحمن صوفی‌رازی، خواجه‌نصیرالدین طوسی و زکریای رازی پرداخته شده است.
در انتهای سالن هم کورنولوژی سال‌شمار از تاریخ نسخ خطی در ایران تا دوره جدید روایت شده است.
انتهای پیام/
